Meer boeken

Is het een microbe, heb ik gewoon te veel tijd, of ben ik er uiteindelijk achter gekomen dat ik uit lezen echt wel een grote voldoening haal? Het is waarschijnlijk geen enkel van deze dingen, en van elk een beetje. Uit het verleden wist ik al dat, eens een verhaal mij voor zich weet te winnen, het mij niet loslaat voor ik de laatste pagina heb omgeslaan en de allerlaatste letter heb tot mij genomen. Alleen heb ik tot nu toe niet echt de boeken gevonden die mij wisten te boeien, met De Man Die Zijn Haar Kort Liet Knippen en de werken van Tolkien als absolute uitzonderingen op die regel. Alleen al het idee om stil te zitten op een stoel, of in de zetel te hangen met een boek liet mijn haren bijna uit hun haarwortels schieten.

Maar toen ik eind vorig jaar Allison ontmoette wilde ze mij kost wat kost laten inzien dat lezen plezant is, en deinsde er daarbij zelfs niet voor terug om gruwelijke foltertechnieken te gebruiken. Zo las ze één voor één de hoofdstukken van A Wrinkle In Time voor, terwijl ze mij tot luisteren dwong door simpelweg op mij te gaan zitten. 

En in april, wanneer ik een maand in het noorden van India doorbracht, kon ik het gezelschap van een welbespraakte vriend zeer goed appreciëren. Op het vliegtuig tussen Mumbai en Kolkata, in de nachttrein naar Varanasi of Delhi, op de helse busrit van Amritsar naar de Himalaya, zelfs in de tent op mijn trektocht of bij elk half uurtje pauze, telkens wanneer de plaatselijke bevolking mij niets te vertellen had, dompelde ik mij vol overgave onder in kunstwerkjes van onze hedendaagse literatuur.

Het was daar dat het mij opviel dat de boeken die mij boeien niet de standaard romans zijn - misschien enkel in mijn kortzichtige perceptie -, maar de werken waaruit ik fundamenteel  iets kan bijleren. Uiteraard verklaart dit mijn voorliefde voor non-fictie, maar het is ruimer dan dat. Uit De Man Die Zijn Haar Kort Liet Knippen blijft de schrijfstijl mij bij, ook al is het geleden van mijn scholierentijd dat ik het boek voor het laatst heb aangeraakt. De werken van Tolkien maken indruk door het detail waarmee Midden Aarde is beschreven, met als absolute hoogtepunt het verhaal uit de Silmarillion dat het ontstaan van zon en maan verklaart. Het Parfum brengt onder woorden wat niet onder woorden te brengen is, en The Poisonwood Bible geeft mij een duidelijker inzicht in het leven in Congo en de rol van België in de koloniale tijd. Dit zijn stuk voor stuk romans, en staan als genre in schril contrast met boeken als Best American Science Writing en One Billion Indians, maar het lijdt geen twijfel dat deze zogezegde fictieve werken een boodschap brengen die ruim de grenzen van de verhaallijn overschrijdt.  

Ook hier heb ik al heel wat pagina's verslonden, maar tot voor kort was elke letter pure non-fictie, zelfs vakliteratuur - behalve dan het reisverhaal van Chris Cobbaut in Bangui. Wanneer ik echter een dikke twee weken terug Beyond Civilization van de plank met gereserveerde boeken plukte in het dichtsbijzijnde filiaal van de plaatselijke bibliotheek, werd ik in slechts een paar bladzijden tijd gebeten door het verhaal van Daniel Quinn. Bijna bezeten door de inhoud van het boek schoof ik taken opzij, stelde ik zwempartijen uit, beperkte ik mijn eigen schrijfsels tot het absolute minimum, alleen om de volgende pagina zo snel mogelijk te kunnen aanvallen, en de volgende, en de volgende, en de volgende... Ondertussen is Ishmael verteerd, ben ik ruim over halfweg The Story Of B, en ligt My Ishmael klaar om, van zodra ik de achterflap van B omsla, te zien wat er achter deze titel schuil gaat. Deze trilogie, verklaard in Beyond Civilization - en ik naar gewoonte in omgekeerde volgorde heb aangepakt -, beschrijft in romanstijl Quinn's toekomstbeeld en zijn begrip van het verleden. Het vertaalt in woorden een gevoel dat zich al verschillende maanden in mijn hoofd vormt, maar waar ik tot op heden geen verklaring kon voor vinden. Het samenvatten is zinloos, elke waardige poging moet ongetwijfeld leiden tot een bijna letterlijke reproductie van het origineel. Bijna elke redenering houdt steek en bijt zich vast in mijn hersenen als een pitbull in de arm van zijn belager, slechts loslatend bij volledige overgave.

Bij elk woord dat ik hier neerpen, stuurt The Story Of B een bijna onweerstaanbare lokroep in mijn richting, verdoken in de rechterbovenhoek van mijn gezichtsveld. Ik heb er lang aan weerstaan, maar hou het nu niet langer vol. Bericht Publiceren is de enige taak die mij nog rest alvorens ik het opnieuw ter hand neem.